چطور HS Code کالا را پیدا کنیم؟ (آموزش کامل)

چطور HS Code کالا را پیدا کنیم؟ آموزش کامل و مرحله‌به‌مرحله برای بازرگانان

یافتن HS Code یکی از مهم‌ترین مراحل در واردات و صادرات است؛ زیرا کوچک‌ترین اشتباه در کد تعرفه می‌تواند باعث افزایش هزینه‌ها، تأخیر در ترخیص، جریمه‌های گمرکی و حتی توقف کامل فرایند تجارت خارجی شود. برای پیدا کردن HS Code لازم نیست متخصص گمرک باشید، اما باید اصول و تکنیک‌هایی را بدانید که بر پایه استانداردهای جهانی و ساختار شش‌رقمی سیستم هماهنگ شکل گرفته‌اند. در این مقاله یک راهنمای جامع، ساده و کاربردی ارائه می‌شود تا بتوانید برای هر کالایی HS Code صحیح را انتخاب کنید و بدون دردسر عملیات تجاری خود را انجام دهید.

HS Code چیست و چرا اهمیت دارد؟

HS Code یا کد هماهنگ‌شده، یک سیستم طبقه‌بندی جهانی کالاها است که توسط سازمان جهانی گمرک طراحی شده و تقریباً در تمام کشورها استفاده می‌شود. این کد شش‌رقمی پایه دارد و کشورها می‌توانند برای جزئیات بیشتر آن را تا ده رقم توسعه دهند. اهمیت HS Code در چند بخش خلاصه می‌شود:

تعیین میزان حقوق و عوارض گمرکی

تعیین مقررات واردات و صادرات

مشخص‌کردن کالاهای نیازمند استاندارد، مجوز، ثبت سفارش یا محدودیت

تسهیل انجام امور ترخیص و اظهارنامه گمرکی

یکسان‌سازی طبقه‌بندی تجاری در سطح جهانی

به همین دلیل انتخاب کد اشتباه، مساوی است با محاسبه نادرست تعرفه‌ها و مشکلات قانونی.

ساختار HS Code چگونه است؟

کد پایه از شش رقم تشکیل می‌شود که شامل موارد زیر است:

دو رقم اول: گروه اصلی کالا

دو رقم دوم: زیرگروه

دو رقم سوم: ریززیرگروه یا شرح دقیق‌تر کالا

هر کشور ممکن است چهار رقم دیگر اضافه کند تا جزئیات بیشتری ارائه شود؛ اما فهمیدن همین شش رقم پایه برای پیدا کردن کد صحیح کافی است.

مراحل پیدا کردن HS Code کالا

در ادامه دقیق‌ترین و کاربردی‌ترین روش‌های تعیین کد تعرفه را توضیح می‌دهیم.

مرحله اول: توصیف دقیق کالا

قبل از جست‌وجوی HS Code باید کالا را به‌طور کامل تعریف کنید. اطلاعات زیر را آماده کنید:

جنس و ماهیت کالا

کاربرد اصلی

مواد تشکیل‌دهنده

روش ساخت

وضعیت کالا (خام، نیمه‌ساخته، نهایی)

ویژگی‌های فنی، مدل، ظرفیت، اندازه و کاربری

هر چقدر توصیف شما دقیق‌تر باشد، مسیر یافتن HS Code سریع‌تر و دقیق‌تر پیش می‌رود.

مرحله دوم: تعیین دسته‌بندی کلی کالا

پس از شناخت کامل کالا، دسته‌بندی اصلی آن را انتخاب کنید. برای مثال:

قطعات خودرو

لوازم الکترونیکی

محصولات غذایی

مواد شیمیایی

نساجی و پوشاک

دسته‌بندی دقیق باعث می‌شود هنگام جست‌وجوی کد، وارد بخش اشتباه نشوید.

مرحله سوم: استفاده از روش طبقه‌بندی بر اساس جنس کالا

در سیستم HS بسیاری از مواد و کالاها براساس جنس‌شان طبقه‌بندی می‌شوند. برای نمونه:

محصولات پلاستیکی در فصل ۳۹

محصولات آهن و فولاد در فصل ۷۲ و ۷۳

ماشین‌آلات در فصل ۸۴ و ۸۵

منسوجات در فصل ۵۰ تا ۶۳

اگر ماده اصلی کالا را بدانید، می‌توانید در فصل مرتبط سریع‌تر کد موردنظر را پیدا کنید.

مرحله چهارم: مطالعه قوانین عمومی تفسیر سیستم HS

قوانین عمومی تفسیر HS یا قواعد شش‌گانه، دستورالعمل‌هایی هستند که گمرک و تجار حرفه‌ای برای تعیین کد صحیح استفاده می‌کنند. چند نکته مهم از این قواعد عبارت‌اند از:

عنوان فصل‌ها فقط برای راهنمایی هستند و تعیین‌کننده نیستند.

توصیف دقیق در ردیف‌های تعرفه اولویت دارد.

کالاهای ترکیبی باید بر اساس ماهیت اصلی طبقه‌بندی شوند.

کالاهای بسته‌بندی‌شده براساس کاربرد اصلی کلاسه می‌شوند.

با رعایت این قوانین احتمال خطا به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد.

مرحله پنجم: جست‌وجوی دقیق در متن ردیف‌های تعرفه

پس از رسیدن به فصل احتمالی، نوبت بررسی ردیف‌های تعرفه و زیرتعرفه‌ها است. در این بخش باید متن شرح کالاها را با ویژگی‌های محصول خود مقایسه کنید. تشابه کامل بین توصیف کالا و متن تعرفه نشانه انتخاب درست است.

مرحله ششم: استفاده از تجربه کالاهای مشابه

اگر کالای شما شباهت زیادی با محصولاتی دارد که قبلاً وارد شده‌اند، می‌توانید از کدهای استفاده‌شده برای آن‌ها الهام بگیرید. این روش زمانی مفید است که کالا پیچیده یا ترکیبی باشد.

مرحله هفتم: بررسی مقررات داخلی گمرک کشور مقصد

برخی کشورها برای زیررده‌های کد تعرفه جزئیات بیشتری لحاظ کرده‌اند. اگر قصد صادرات دارید، بهتر است کد کشور مقصد را نیز بررسی کنید تا با مقررات آن هم مطابقت داشته باشد. این کار از اختلافات گمرکی جلوگیری می‌کند.

مرحله هشتم: درخواست استعلام رسمی از گمرک

اگر همچنان در تعیین کد مطمئن نیستید، بهترین راه استعلام رسمی از گمرک است. کارشناسان گمرک با توجه به نمونه کالا، اطلاعات فنی و مدارک، دقیق‌ترین کد را اعلام می‌کنند. این روش برای کالاهای حساس یا کالاهای نوظهور توصیه می‌شود.

نکات حرفه‌ای برای پیدا کردن HS Code دقیق

برای کاهش خطا و افزایش سرعت کار، نکات زیر از تجربه بازرگانان حرفه‌ای جمع‌آوری شده است:

همیشه شرح کامل کالا را با تمامی جزئیات فنی ارائه دهید.

به جای تمرکز روی مدل محصول، جنس و ماهیت کالا را در نظر بگیرید.

برای کالاهای چندمنظوره، کاربرد اصلی را مبنا قرار دهید.

مهندسی معکوس روی کالاهای مشابه می‌تواند کمک‌کننده باشد.

هنگام اظهار گمرکی، کد داخلی کشور مقصد را نیز بررسی کنید.

اگر در مورد کدهای مشابه تردید دارید، ترجیحاً کدی را انتخاب کنید که شرح دقیق‌تری دارد.

اشتباهات رایج در تعیین HS Code

بسیاری از تازه‌کارها در پیدا کردن کد تعرفه، اشتباهات زیر را مرتکب می‌شوند:

اتکا به کدهایی که فروشنده خارجی اعلام کرده است

جست‌وجو فقط با نام تجاری یا مدل کالا

استفاده از کد نادرست برای صرفه‌جویی در تعرفه

بی‌توجهی به جنس کالا و تمرکز فقط بر کاربری

عدم مطالعه قوانین عمومی تفسیر HS

استفاده از منابع غیررسمی و غیرتخصصی

این اشتباهات در نهایت منجر به جریمه، مغایرت و تأخیرهای پرهزینه می‌شوند.

چگونه در اولین تلاش، HS Code صحیح را انتخاب کنیم؟

برای اینکه بهترین نتیجه را در اولین تلاش به دست آورید، این سه اصل را رعایت کنید:

اصل اول: کالا را دقیق و فنی توصیف کنید.

اصل دوم: قوانین عمومی تفسیر را بخوانید و رعایت کنید.

اصل سوم: شرح تعرفه را با مشخصات کالای خود مقایسه کنید.

در صورت رعایت این اصول، احتمال خطای شما تقریباً به صفر می‌رسد.

جمع‌بندی

پیدا کردن HS Code پیچیده نیست؛ بلکه نیازمند دقت، شناخت کالای موردنظر و پیروی از قوانین طبقه‌بندی جهانی است. هر واردکننده و صادرکننده‌ای که قصد دارد فرآیند تجارت خارجی خود را بدون توقف، جریمه و هزینه‌های اضافی پیش ببرد، باید با اصول تعیین کد تعرفه آشنا باشد. در این آموزش تلاش شد تمامی مراحل از توضیح ساختار HS تا تکنیک‌های حرفه‌ای و نکات عملی ارائه شود تا بتوانید بدون نیاز به فرد متخصص، کد صحیح کالا را برای ترخیص و ثبت سفارش پیدا کنید.