نقش اینکوترمز در تجارت بین‌المللی

نقش اینکوترمز در تجارت بین‌المللی: نکات و روش‌ها

در دنیای تجارت بین‌المللی، استفاده از اصطلاحات تجاری استاندارد امری ضروری است تا از بروز اختلافات و ابهامات جلوگیری شود. اینکوترمز (Incoterms) یا "شرایط تجارت بین‌المللی"، مجموعه‌ای از قوانین بین‌المللی است که توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) تدوین شده و به‌طور گسترده در قراردادهای تجاری بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اصطلاحات مشخص می‌کنند که مسئولیت‌ها، هزینه‌ها و ریسک‌ها در فرآیند حمل‌ونقل کالا بین فروشنده و خریدار چگونه تقسیم شوند.

در این مقاله، نقش اینکوترمز در تجارت بین‌المللی، انواع آن، روش‌های استفاده و نکاتی که به شما در انتخاب درست اینکوترمز مناسب کمک می‌کنند، بررسی خواهد شد.

اینکوترمز چیست؟

اینکوترمز یا "شرایط تجارت بین‌المللی"، مجموعه‌ای از اصطلاحات تجاری استاندارد است که در قراردادهای صادرات و واردات به کار می‌روند تا وظایف، مسئولیت‌ها و هزینه‌های مربوط به حمل‌ونقل کالا مشخص شود.

اولین نسخه اینکوترمز در سال 1936 منتشر شد و از آن زمان تاکنون چندین بار به‌روزرسانی شده است. جدیدترین نسخه، اینکوترمز 2020، در سال 2019 توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) منتشر شد و از سال 2020 اجرایی شد.

چرا اینکوترمز در تجارت بین‌المللی مهم است؟

یکی از مهم‌ترین دلایلی که اینکوترمز در تجارت بین‌المللی اهمیت دارد، کاهش ریسک و اختلافات حقوقی است. این اصطلاحات به‌طور دقیق مشخص می‌کنند که چه کسی مسئول پرداخت هزینه‌های حمل‌ونقل، بیمه و ترخیص کالا است، بنابراین از سوءتفاهم‌ها جلوگیری می‌شود.

همچنین اینکوترمز باعث افزایش شفافیت و کارایی در زنجیره تأمین می‌شود. با تعیین دقیق وظایف و تعهدات هر طرف، فرآیند حمل‌ونقل کالا کارآمدتر شده و از تأخیرهای غیرضروری جلوگیری خواهد شد.

از آنجا که اینکوترمز توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) تنظیم شده، با اکثر قوانین و مقررات بین‌المللی حمل‌ونقل و تجارت نیز سازگار است، که این موضوع باعث تسهیل تجارت در سطح جهانی می‌شود.

انواع اینکوترمز 2020 و کاربردهای آن‌ها

اینکوترمز 2020 شامل 11 اصطلاح تجاری است که در دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: اصطلاحات قابل استفاده برای همه روش‌های حمل‌ونقل و اصطلاحات مخصوص حمل‌ونقل دریایی و آبی داخلی.

در دسته اول، هفت اصطلاح وجود دارند که در هر نوع حمل‌ونقل، از جمله حمل‌ونقل زمینی، هوایی، دریایی و ریلی قابل استفاده هستند. EXW (تحویل در محل کار) یکی از این اصطلاحات است که بر اساس آن، فروشنده تنها کالا را در محل خود آماده کرده و خریدار مسئول تمام هزینه‌ها و ریسک‌های حمل است. FCA (تحویل به حمل‌کننده) به این معناست که فروشنده کالا را به حمل‌کننده‌ای که خریدار تعیین کرده تحویل می‌دهد و از آن مرحله به بعد، مسئولیت با خریدار است.

اصطلاح CPT (کرایه حمل پرداخت‌شده تا مقصد) نشان‌دهنده این است که فروشنده هزینه حمل را تا مقصد پرداخت می‌کند، اما خریدار مسئول بیمه و سایر هزینه‌های بعدی است. در مقابل، CIP (کرایه و بیمه پرداخت‌شده تا مقصد) تعهد بیشتری را برای فروشنده در نظر گرفته و او موظف است علاوه بر کرایه حمل، هزینه بیمه را نیز بپردازد.

اصطلاح DAP (تحویل در محل) به این معناست که فروشنده کالا را تا محل تعیین‌شده در کشور خریدار حمل کرده، اما خریدار باید خود مسئول ترخیص کالا و پرداخت عوارض گمرکی باشد. در DPU (تحویل در محل پس از تخلیه)، فروشنده باید کالا را در مقصد تخلیه کند، درحالی‌که در DDP (تحویل با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی)، فروشنده تمامی هزینه‌های حمل، بیمه و عوارض گمرکی را برعهده می‌گیرد و خریدار تنها کالا را تحویل می‌گیرد.

دسته دوم اینکوترمز، شامل اصطلاحاتی است که مخصوص حمل‌ونقل دریایی و آبی داخلی هستند. FAS (تحویل کنار کشتی) به این معناست که فروشنده کالا را کنار کشتی در بندر تعیین‌شده تحویل می‌دهد و از آن مرحله به بعد، خریدار مسئول بارگیری، حمل و سایر هزینه‌ها خواهد بود. در FOB (تحویل روی عرشه کشتی)، فروشنده کالا را روی کشتی بارگیری می‌کند و خریدار مسئولیت حمل دریایی و سایر هزینه‌های بعدی را بر عهده دارد.

اصطلاح CFR (هزینه و کرایه حمل تا مقصد) نشان می‌دهد که فروشنده باید هزینه حمل را تا بندر مقصد بپردازد، اما خریدار مسئول بیمه و سایر هزینه‌ها خواهد بود. در نهایت، CIF (هزینه، بیمه و کرایه حمل تا مقصد) مشابه CFR است، با این تفاوت که فروشنده موظف به پرداخت هزینه بیمه نیز هست.

چگونه اینکوترمز مناسب را انتخاب کنیم؟

انتخاب اینکوترمز مناسب به سه عامل اصلی بستگی دارد: نوع حمل‌ونقل، سطح مسئولیت موردنظر و هزینه‌های گمرکی و بیمه.

اگر کالا از طریق دریا حمل می‌شود، اصطلاحات FOB، CIF، CFR و FAS مناسب هستند، اما اگر از چند روش حمل‌ونقل استفاده می‌شود، گزینه‌هایی مانند FCA، CPT، CIP و DDP ترجیح داده می‌شوند.

از نظر سطح مسئولیت، اگر فروشنده بخواهد کمترین مسئولیت را برعهده داشته باشد، EXW بهترین گزینه خواهد بود، درحالی‌که DDP بیشترین تعهد را برای او ایجاد می‌کند.

در برخی موارد، پرداخت هزینه‌های گمرکی می‌تواند هزینه‌های اضافی به همراه داشته باشد، بنابراین در کشورهایی که تعرفه‌های گمرکی بالایی دارند، انتخاب DAP به جای DDP می‌تواند گزینه بهتری باشد.

نتیجه‌گیری

اینکوترمز نقش کلیدی در تجارت بین‌المللی دارد و انتخاب صحیح آن می‌تواند از بروز اختلافات، هزینه‌های اضافی و تأخیرها جلوگیری کند. برای انتخاب بهترین اینکوترمز، باید روش حمل، سطح مسئولیت و هزینه‌ها را در نظر گرفت.

علاوه بر این، همواره توصیه می‌شود که پیش از انعقاد قراردادهای بین‌المللی، با یک مشاور حقوقی یا کارشناس بازرگانی مشورت شود تا از انتخاب صحیح اینکوترمز اطمینان حاصل شود.