زنگ خطر برای صادرات ایران؛ تنها ۷ شریک تجاری باقی مانده‌اند

کاهش چشمگیر تنوع شرکای صادراتی ایران؛ زنگ هشدار مرکز پژوهش‌های مجلس

صادرات ایران در تنگنا؛ افت تنوع مقاصد صادراتی در دو دهه اخیر

براساس گزارش تازه منتشرشده مرکز پژوهش‌های مجلس، تنوع شرکای صادراتی ایران به‌شدت کاهش یافته است؛ موضوعی که می‌تواند زنگ خطری جدی برای آینده تجارت خارجی کشور باشد. این گزارش که امروز منتشر شده، تأکید دارد که شاخص "درجه باز بودن اقتصاد ایران" پس از رشد در نیمه نخست دهه ۱۳۸۰، در نیمه دوم همان دهه روندی کاهشی داشته و در دهه ۱۳۹۰ نیز تحت تأثیر نوسانات اقتصادی، از ثبات برخوردار نبوده است.

سقوط از ۲۱ کشور به ۷ مقصد صادراتی در دو دهه

یکی از مهم‌ترین یافته‌های این گزارش، کاهش چشمگیر تعداد کشورهای مقصد صادراتی ایران است. در حالی که در سال ۱۳۸۳، نزدیک به ۸۰ درصد صادرات کشور به ۲۱ کشور مختلف انجام می‌شد، این رقم در سال ۱۴۰۲ تنها به ۷ کشور کاهش یافته است. این کاهش تنوع می‌تواند ریسک‌پذیری تجارت خارجی را افزایش داده و وابستگی ایران به چند کشور محدود را تشدید کند.

عقب‌نشینی صادراتی در بازار محصولات استراتژیک

مرکز پژوهش‌ها همچنین از کاهش سهم ایران در بازار جهانی چهار کالای استراتژیک و سنتی یعنی خرما، فرش، زعفران و پسته خبر داده است. طبق این گزارش، ایران نتوانسته در بازارهای جدید جایگاهی پیدا کند و در عین حال، بازارهای سنتی خود را نیز از دست داده است.

نیاز فوری به بازنگری در راهبردهای تجارت خارجی

کارشناسان معتقدند کاهش تنوع شرکای صادراتی ایران نه تنها نشانه‌ای از ضعف دیپلماسی اقتصادی است، بلکه می‌تواند در آینده نزدیک بر درآمدهای ارزی کشور، اشتغال و رشد اقتصادی نیز تأثیر منفی بگذارد. مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد داده که راهبردهای تجارت خارجی کشور با رویکرد گسترش بازارهای هدف و بهبود روابط اقتصادی بین‌المللی بازنگری شود